گچبری در هنر معماری ایرانی سابقه‌ای دیرینه دارد. بنابراین اغلب ما نیز در خانه‌های قدیمی‌تر، این گچبری‌ها را، به خصوص بر روی سقف خانه‌ها دیده‌ایم. همین گچبری‌ها در اداره‌ها و سازمان‌ها نیز مورد استفاده بودند. البته امروز و به خصوص در فضاهای اداری، استفاده از گچبری مدرن بیشتر مورد توجه است. با حال هنر گچبری را همچنان می‌توان در هر سه سبک کلاسیک، نئوکلاسیک و مدرن یافت. به‌طور کلی از آنجا که دفاتر کار به فرم امروزی، زاییده قرن گذشته بوده، در اغلب بخش‌های آن از سبک‌های مدرن و نئوکلاسیک استفاده می‌شود.
به عنوان مثال میز و صندلی اداری معمولا در مقایسه با نمونه‌های خانگی دارای طراحی مدرن‌تری هستند. همین ویژگی در مورد سبک گچبری فضاهای اداری نیز صادق است. در نهایت یک گچبری خوب و زیبا می‌تواند فضای کار شما را هویتی متفاوت بخشیده و خاص کند. اگر در فکر استفاده از هنر گچبری در فضای اداری خود هستید؛ مطالعه ادامه این مقاله را از دست ندهید.
گچبری مدرن و ویژگی‌های آن
مانند هر پدیده دیگری در طراحی دکوراسیون داخلی، گچبری مدرن نیز واجد ویژگی‌های مدرنیته است. بنابراین در توصیف این سبک نیز باید به بررسی ویژگی‌های مدرنیته پرداخت. بر این اساس در بخش اول این مقاله به بررسی ویژگی‌های گچبری مدرن پرداخته‌ایم.
-
سادگی
اولین ویژگی گچبری مدرن سقف و دیوار و… سادگی آن است. در واقع طراحی‌های مدرن دقیقا در نقطه مقابل طراحی‌های کلاسیک قرار داشته و می‌کوشند تا از ایجاد پیچیدگی در طرح خود‌داری کنند. به عنوان مثال اگر در طرح‌های کلاسیک گچبری، استفاده از طرح‌های فرش‌مانند، از جمله گل‌ها، حاشیه‌ها، برگ‌های در هم پیچیده و موارد مشابه، بسیار مورد توجه بود. امروزه در طرح‌های مدرن، ساده‌سازی جزئیات طرح گچبری مورد توجه قرار گرفته است.
بنابراین دیگر خبری از این طرح‌های کلاسیک در سبک مدرن نیست. همین ویژگی نیز موجب شده تا استفاده از طرح‌های مدرن گچبری در طراحی دکوراسیون داخلی فضاهای اداری و سازمان‌ها کاربرد بیشتری پیدا کرده و محبوب‌تر شود. چراکه معمولا این سبک‌ها در هماهنگی بیشتر با روحِ جاری فضای کار هستند. به عنوان مثال استفاده از گچبری مدرن سقف در یک شرکت تکنولوژی با موضوع آن قابل هماهنگی است؛ در حالی که گچبری‌های سنتی و حتی نئوکلاسیک به سختی با چنین فضایی هماهنگ می‌شوند. در نتیجه در فضاهای اداری کمتری قابل استفاده هستند.
-
مینیمالیسم
ویژگی بارز دیگر گچبری مدرن در مقایسه با دو سبک دیگر، به خصوص سبک کلاسیک، رعایت اصول مینیمالیسم در آن است. در موضوع سادگی به پیچیده نبودن طرح‌های مورد استفاده در سبک مدرن اشاره کردیم. در موضوع مینیمالیسم پرداختن کمتر به جزئیات و بها دادن به فضاهای خالی مورد توجه است. به عنوان مثال آنجا که در طرح‌های کلاسیک، همه چیز شلوغ، بزرگ، در هم تنیده و فراگیر است. در طرح‌های مینیمال ساده، خلوت، با جزئیات بسیار کم و محدود است. مینیمالیسم و فضاهای خالی ارائه شده توسط آن، به چشم مخاطب اجازه می‌دهد تا بر روی طرح ساده و محدود موجود تمرکز کند. همین ویژگی نیز باعث شده تا امروزه از سبک‌های مینیمال در طراحی دکوراسیون اداری، از میز اداری گرفته تا سایر عناصر موجود در آن بهره ببرند.
-
رنگ‌های خنثی
خصیصه سوم گچبری مدرن سقف، استفاده از رنگ‌های خنثی است. حتما طاقچه‌ها و گچبری‌های رنگارنگ قدیمی را به خصوص در فضای خانه‌های روستیک یا روستایی به خاطر دارید. البته رنگ‌آمیزی گچبری‌ها هنوز هم انجام می‌شود. اما در مورد طرح‌های مدرن، به خصوص طرح‌های مدرن مورد استفاده در فضاهای اداری، معمولا از رنگ‌های خنثی به جای رنگ‌های متضاد و شارپ استفاده می‌شود. به عنوان مثال رنگ‌هایی مانند سفید، خاکستری، کرمی و موارد مشابه در این زمینه مورد توجه هستند. فراموش نکنید که استفاده از این رنگ‌ها علاوه بر داشتن ظاهری مدرن‌تر، در یکپارچه کردن فضای اداری اثر مثبت داشته و از سویی موجب تمرکز بیشتر و آرامش ذهنی کارکنان می‌شود. این در حالی است که استفاده از رنگ‌های غیرخنثی می‌تواند عاملی برای تشویش ذهنی و حواث‌پرتی کارکنان باشد.
-
مصالح مدرن
هنر گچبری سابقه‌ای دیرینه دارد؛ و آثار آن را از غرب تا شرق و در ایران نیز می‌تواند در بناهای تاریخی مشاهده کرد. در گذشته استفاده گچ و فرم دادن آن به کمک تراشیدن، روش اجرای کار بود. همچنین در دهه‌های گذشته استفاده از گچ‌های پیش ساخته روش دیگری برای استفاده از طرح‌های مورد علاقه در گچبری سقف و دیوار محسوب می‌شد. این سبک گچبری در واقع نوعی هنر بود؛ و البته اجرای آن بسیار سخت بود. مشکلاتی مانند نصب سخت‌تر، دوام کمتر، ترک خوردن و… در این حالت همیشه وجود داشت. امروزه استفاده از مصالح مدرن‌تر مانند فوم گچ و کناف و… کار را بسیار ساده‌تر، نتیجه نهایی را بسیار بهتر و دوام آن را بسیار بیشتر کرده است. همچنین استفاده از مصالح مدرن در گچبری مدرن، انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد کرده و دست طراح را برای ارائه طرح‌های دل‌خواه بازتر می‌گذارد.
-
نورپردازی
آخرین ویژگی گچبری مدرن سقف در مقایسه با گچبری‌های کلاسیک، استفاده از نورپردازی و هماهنگی آن با نورپردازی محیط است. مثال ساده این روش، استفاده از گچبری لبه‌های سقف برای ایجاد نور مخفی است. همچنین گچبری دیوارها را می‌توان با تنظیم زاویه و شدت پرتاب نور به آنها، مانند یک تابلوی زیبا به نمایش گذاشت و فضایی برای ارائه هر محتوای ارزشمندی بر روی دیوار فراهم کرد. در ساده‌ترین حالت نیز گچبری‌های مدرن، با لوسترها هماهنگ بوده و تلاش می‌شود هر دو از یک سبک طراحی دکوراسیون اداری بهره ببرند.
انواع گچبری
اگرچه همان‌طور که اشاره شد در گچبری‌های مدرن از مصالح مدرن نیز استفاده می‌شود. ولی فارغ از مصالح به کار رفته و همچنین مدرن، نئوکلاسیک یا کلاسیک بودن طرح گچبری، روش اجرای گچبری سقف و… را می‌توان در دو گروه اصلی دستی و پیش ساخته بررسی کرد. هریک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. بنابراین بر یک‌دیگر برتری نداشته و با توجه به نیاز، هدف، بودجه و طرح مدنظر می‌توان گزینه مناسب‌تر برای یک پروژه را انتخاب کرد.
-
گچبری دستی
مهمترین مزیت گچبری دستی ارزش هنری و معنوی آن است. برای درک دقیق‌تر، گچبری دستی را برابر با فرش دستباف بدانید. با این حال به همان میزان نیز اجرای کار سخت‌تر، زمان‌برتر و هزینه‌برتر است. به عنوان مثال کیفیت گچ مورد استفاده در این روش باید بسیار بالا باشد. همین‌طور در این روش وجود یک استادکار باتجربه و حرفه‌ای بسیار مهم است. چراکه تمامی مراحل کار به صورت دستی و در محل ساختمان انجام می‌شود. بنابراین اگر به دنبال ساخت یک اثری هنری منحصربه‌فرد در دفتر کار خود هستید؛ این شیوه را پیشنهاد می‌کنیم. اگرچه معمولا از روش دستی بیشتر در طرح‌های کلاسیک و گاهی نئوکلاسیک استفاده شده و در طرح‌های مدرن به آن احساس نیاز کمتری وجود دارد.
-
گچبری پیش ساخته
مدل‌های پیش ساخته یا مادولار گچ بری با روحِ طرح‌های مدرن سازگاری بیشتری دارند. این مدل‌ها در کارگاه و به کمک قالب‌های آماده تولید شده، کاملا خشک و آماده شده و سپس تنها برای نصب به محل پروژه برده می‌شوند. طبیعتا استفاده از گچبری پیش ساخته در طرح‌های مدرن ساده‌تر و امکان‌پذیرتر است. همچنین تفاوت نتایج گچبری دستی و پیش ساخته در طرح‌های مدرن کمتر است. به عبارت دیگر در این طرح‌ها به دلیل سادگی طرح، استفاده از گچبی دستی و هزینه کردن بابت آن، معمولا به‌صرفه نیست. بنابراین می‌توان گفت به خصوص در مورد گچبری مدرن سقف اداره و سازمان‌ها، استفاده از روش‌های پیش ساخته مقرون‌به‌صرفه‌تر و متداول‌تر است.
انواع سبک گچبری سقف
در نهایت برای درک دقیق‌تر تفاوت سبک‌های مختلف گچبری، در بخش نهایی این مقاله به معرفی مختصر انواع سبک گچبری سقف پرداخته‌ایم.
-
طرح گچبری سقف کلاسیک
این سبک‌ها در ساختمان‌های مسکونی، هتل‌ها و به‌طور کلی فضاهای لوکس‌تر، بسیار مورد توجه هستند. در طرح‌های این سبک معمولا به سراغ سبک‌های رومی، یونانی و به‌طور کلی باستانی می‌روند. طبیعتا استفاده از این سبک تنها در دفاتر اداری خاصی توصیه می‌شود.
-
طرح گچبری سقف نئوکلاسیک
به‌طور کلی سبک نئوکلاسیک، همان سبک مدرن، با بهره گرفتن از اجزای کلاسیک است. این سبک از حدود دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد و هنوز هم طرفداران زیادی دارد. این سبک هم با مینیمالیسم مطرح شده در سبک مدرن هماهنگ بوده و هم می‌کوشد از عناصر هویت‌بخش سبک کلاسیک در فضای خود استفاده کند. به عنوان یک نکته راهنمای کلی باید گفت اگر تصور می‌کنید هم به سبک کلاسیک و هم مدرنِ گچبری سقف علاقه دارید؛ احتمالا بهترین انتخاب برای شما سبک‌های نئوکلاسیک گچبری است.
-
طرح گچبری سقف سنتی
سبک‌های سنتی معمولا از نظر مفهومی به دو مورد اشاره دارند. در بازارهای بین‌المللی این سبک با نام روستایی یا روستیک شناخته شده و به طرح گچبری‌های مورد استفاده در ساختمان‌های روستایی اشاره دارد. این سبک در ایران نیز به سبک سنتی خاص ایرانی که برگرفته از لچک و ترنج و گل‌های خاص بوده اشاره می‌کند. در این سبک استفاده از رنگ‌های متنوع و متضاد بسیار رایج است. همچنین در مدل ایرانی آن، استفاده از طرح‌های گل ایرانی مانند گل مرغی، بسیار محبوب بوده است. متاسفانه امروزه این طرح‌های گچبری سقف کمتر مورد توجه قرار گرفته و نوآوری خاصی در آنها ایجاد نشده است.
-
طرح گچبری سقف مدرن
در نهایت آخرین سبک نیز همان سبک مدرن است که در این نوشته با جزئیات کامل به آن اشاره شد. اما به‌طور مختصر، اگر به طرح‌های ساده، با رنگ خنثی، خطوط هندسی صاف و فضاهای خلوت علاقمند هستید؛ شما به طرح گچبی سقف مدرن نیز علاقمند خواهید بود.
