چرا نورپردازی مهم است؟
میزان بهره وری کارمندان در محل کار به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از این عوامل که اغلب توسط اکثر کارفرمایان در سراسر جهان نادیده گرفته می‌شود، میزان و نحوه نورپردازی مناسب در فضای کاری است. چه در محیط‌های صنعتی و چه در محیط‌های اداری، نور پردازی تأثیر بسزایی در نحوه عملکرد افراد و پیش برد کار‌ها و اهداف دارد.
همه افراد، حدود ۸۵ درصد از اطلاعات خود را از طریق حس بینایی دریافت می‌کنند، پس کانال بینایی ما (چشم‌ها) مهم‌ترین عضو در انجام کار‌ها هستند. نور مناسب، بدون تابش خیره‌کننده یا ایجاد سایه می‌تواند خستگی چشم و سردرد را کاهش دهد. با افزایش میزان دید میتوان از خطرات ناشی از کار با ماشین آلات صنعتی و سایر خطرات ایمنی، از حوادث در محل کار جلوگیری کرد. همچنین نورپردازی با کیفیت مناسب، احتمال حوادث و صدمات ناشی از “کوری لحظه ای” را نیز کاهش می‌دهد.
مطالعه‌ای که توسط انجمن طراحی داخلی در آمریکا انجام شده است، نشان می‌دهد که حدود ۶۸ درصد از کارمندان از وضعیت روشنایی و نحوه نور پردازی در دفاتر کار شکایت دارند. این امر که بسیاری از کارمندان از نحوه نور پردازی در محیط‌های کاری رضایت ندارند به این معناست که بسیاری از کارفرمایان ممکن است اشتباهات مشابهی را در زمینه تجهیز دفتر کار مرتکب شوند. ممکن است نورپردازی در دفتر کار بسیار کم و ضعیف و یا بسیار پررنگ و شارپ باشد.
انواع منابع مختلف نور
نور طبیعی
میزان تابش نور طبیعی به داخل ساختمان به معماری ساختمان (آیا ساختمان پنجره دارد؟ سایز پنجره‌ها چقدر است؟ جهت‌گیری پنجره‌ها چگونه است؟ ) میزان و جهت نور خورشید، پوشش ابر در منطقه و فصل بستگی دارد. البته قابل ذکر است که تمیزی پنجره‌ها نیز بسیار مهم است. میزان نور ورودی به محیط کار را میتوان با شیشه‌های رنگی، پرده و سایبان کنترل کرد.
وجود نور طبیعی در دفتر کار بسیار مطلوب است، به شرطی که محل کار را بیش از حد روشن نکند. حتی در دفتر‌های کاری که نور طبیعی کاملاً در دسترس است، داشتن یک سیستم روشنایی الکتریکی خوب ضروری است. بر اساس تحقیقات دپارتمان طراحی و تجزیه و تحلیل محیطی در دانشگاه کورنل، کارمندانی که در دفتر کار در معرض نور طبیعی قرار دارند، کاهش ۸۴ درصدی در خستگی چشم، سردرد و تاری دید را تجربه کرده‌اند.
تحقیقات آکادمی پزشکی خواب آمریکا نیز نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض نور طبیعی به تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند، ریتم شبانه روزی بدن را کنترل می‌کند و به کارمندان کمک می‌کند شب‌ها راحت بخوابند و فردا روز کاری مفیدی داشته باشند.
نور مصنوعی (روشنایی الکتریکی)
میزان نور، رنگ خود نور و رنگی که اجسام به کمک نور ظاهر می‌شوند، با توجه به نوع روشنایی الکتریکی متفاوت است. نوع نور پردازی باید با محل کار و نوع کسب و کار مطابقت داشته باشد. در سال‌های اخیر، چراغ‌های LED(ال‌ای دی) به‌عنوان یک جایگزین کم مصرف برای لامپ‌های فلورسنت مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در حالی که چراغ‌های LED ممکن است کمی گران‌تر از چراغ‌های فلورسنت باشند، اما در دراز مدت می‌توانند باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های شرکت شوند
زیرا لامپ‌های LED معمولاً طول عمر بیشتری نسبت به لامپ‌های فلورسنت دارند و انرژی اضافی را به شکل تابش مادون قرمز مانند چراغ‌های فلورسنت مصرف نمی‌کنند. همچنین چراغ‌های LED می‌توانند برای سلامتی کارمندان مفید باشند. اگرچه بعید است که نور‌های فلورسنت باعث میگرن شوند، اما ممکن است علائم میگرن را در افرادی که مستعد ابتلا به آن هستند ایجاد کند. از آنجایی که کارمندان اغلب پس از غروب خورشید در دفتر می‌مانند (بویژه در نیمه دوم سال که زودتر تاریک می‌شود)، چراغ‌های فلورسنت می‌توانند با مهار تولید ملاتونین، در الگو‌های خواب اختلال ایجاد کنند.
چراغ‌های اداری برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی
لامپ‌های کم مصرف که برای استفاده در محیط کار مناسب هستند عبارتند از LED، لامپ‌های رشته‌ای هالوژن و لامپ‌های فلورسنت فشرده (CFL). راه دیگر برای صرفه‌جویی در انرژی، نصب چراغ‌های حسگر حرکتی در مناطقی است که به طور دوره‌ای استفاده می‌شوند، مانند سرویس بهداشتی، آشپزخانه و زیرزمین. قرار دادن لامپ‌ها روی یک تایمر می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک کند. زیرا زمانی که کسی در اتاق نیست لامپ‌ها خاموش هستند. همچنین، نصب دیمر‌ها به شما این امکان را می‌دهد که وقتی کار شما به حداکثر روشنایی نیاز ندارد، نور چراغ‌ها را کمتر کنید تا بتوانید به نور مناسب دست پیدا کنید. برای آشنایی با نورپردازی ارگونومیک می‌توانید مقاله‌ی طراحی و نورپردازی ارگونومیک را مطالعه کنید.
معایب نور مصنوعی
همانطور که گفته شد حتی اگر محیط کار شما بتواند روشنایی ساختمان را با نور طبیعی حاصل از نور خورشید تأمین کند، باز هم شما به نور پردازی‌های مصنوعی نیاز دارید. زیرا در زمستان نور خورشید کم جان‌تر است و هوا زودتر تاریک می‌شود و حتی در روز‌های بارانی شما نمی‌توانید به خوبی از نور خورشید استفاده کنید. نور پردازی مصنوعی با تمام مزایایی که دارد اگر به درستی اجرا نشود ممکن است آسیب‌هایی به همراه داشته باشد و بر روی میزان بهره وری کارمندان تأثیر منفی بگذارد.
مثلاً نور کم می‌تواند باعث خستگی چشم و سردرد شود، زیرا وقتی نور کافی نباشد، چشم‌ها برای دیدن محیط افراد مجبور می‌شوند خیلی سخت‌تر کار کنند. همچنین نور کم می‌تواند منجر به خواب آلودگی و عدم تمرکز در افراد شود که بدیهی است می‌تواند تأثیر منفی بر انگیزه و بهره وری کارمندان داشته باشد. نور بیش از حد شدید نیز می‌تواند از نور کم مضرتر باشد؛ زیرا باعث خستگی چشم می‌شود و همچنین محرکی برای سر درد‌های میگرنی است. همچنین می‌تواند تمرکز را دشوارتر کند.
انواع نور پردازی محیط اداری
نورپردازی عمومی
نور پردازی عمومی نور نسبتاً یکنواختی را در محیط اداره برای شما فراهم می‌کند.
نورپردازی تأکیدی
نورپردازی تأکیدی علاوه بر نور پردازی عمومی از چراغ‌های دیگری برای افزایش سطح روشنایی برای انجام کار‌های خاص که به نور بیشتری نیاز دارد، استفاده می‌کند.
نورپردازی وظیفه ای
نورپردازی محلی یا به اصطلاح وظیفه‌ای سطح نور را در محل کار و محیط اطراف افزایش می‌دهد. نور وظیفه‌ای اغلب به کاربر اجازه می‌دهد تا نور را تنظیم و کنترل کند و همچنین می‌تواند انعطاف‌پذیری لازم در تنظیم روشنایی و شدت نور را برای هر کاربر فراهم کند.
نور پردازی محیط اداری و تأثیر آن در بهره وری
چه منبع نور اصلی دفتر کار شما نور طبیعی باشد، چه مصنوعی، چه روشن و آبی باشد و یا کم نور و زرد، نوع نوری که کارکنان در معرض آن قرار می‌گیرند نه تنها بر خلق و خو و سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارد، بلکه بر بهره‌وری و خلاقیت نیز اثر‌گذار است. نور مناسب در محیط اطراف سبب می‌شود تا افراد خلاق‌تر باشند و‌ایده‌های خلاقانه‌تری داشته باشند.
نور کافی باعث می‌شود شما در بهترین حالت خود قرار گیرید و انرژی و هوشیاری کافی برای انجام کار‌ها داشته باشید. اما نور بسیار کم می‌تواند چشمان شما را تحت فشار قرار دهد و احساس خواب آلودگی و خستگی در شما ایجاد کند. از سوی دیگر، نور بیش از حد روشن می‌تواند برای چشم‌های شما ضرر داشته باشد و به اصطلاح شارپ و خشن باشد، خواب شما را مختل کند و علائم میگرن را در افراد مبتلا به میگرن تحریک کند.
رنگ و دمای نور پردازی اداری
رنگ و دمای نورپردازی اداری باید بر اساس عملکرد فضای کاری شما (کسب و کار) متفاوت باشد. به طور کلی، نور‌های زرد یا نارنجی (نور گرم) برای ایجاد آرامش مناسب‌تر هستند، در حالی که نور‌های آبی و سفید (نور سرد) برای افزایش بهره وری کارمندان، هوشیار ماندن و تمرکز مناسب هستند. در صورت امکان، درجه حرارت و رنگ روشنایی باید بر اساس زمان روز متفاوت باشد. در صبح، نور به طور‌ایده‌آل باید روشن‌تر و سردتر باشد تا به کارمندان کمک کند هوشیار باشند و تمرکز کنند. همانطور که روز می‌گذرد، نور باید گرمتر شود و در ایجاد آرامش به کارمندان کمک کند.
تأثیر نور پردازی بر رنگ اجسام
آیا نور پردازی الکتریکی می‌تواند بر آنچه که ما به عنوان رنگ یک شی می‌بینیم تأثیر بگذارد؟ بله! رنگ یک جسم در واقع به ترکیب رنگ خود نور و همچنین رنگ‌های نوری که جسم منعکس و جذب می‌کند، بستگی دارد. نور طبیعی خورشید از تمام رنگ‌های رنگین کمان (طیف نوری) تشکیل شده است، یعنی رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. نور‌های مختلف ویژگی‌های رندر رنگی متفاوتی را ارائه می‌دهند. در نتیجه، رنگ واقعی یک جسم را تنها زمانی میتوان تعیین کرد که تحت نور خورشید یا زیر نوری مانند نور طیف کامل، که ترکیب طیفی مشابه نور خورشید را دارد، مشاهده شود. متأسفانه بیشتر سیستم‌های نوری الکتریکی از این طیف تشکیل نشده‌اند. برای اکثر موقعیت‌های کاری، رندر رنگی مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر در کسب و کار شما رنگ اهمیت دارد (مثلاً خط تولید و بافت پارچه)، ممکن است نورپردازی با طیف کامل برای شما مورد نیاز باشد.
نتیجه گیری
نورپردازی یکی از ویژگی‌های مهم هر دفتر کار است که تقریباً در اغلب موارد نادیده گرفته می‌شود. زمانی که شما قصد تجهیز دفتر کار و طراحی دکوراسیون اداری را دارید، حتماً نورپردازی محیط اداری، نور طبیعی و نور مصنوعی مناسب دقت کنید. اگر سؤالی در ذهن شما در این مورد نقش بسته است می‌توانید با گروه طراحی دکوراسیون اداری مطرح کنید. کارشناس ما در گروه مکعب پاسخگوی شما خواهند بود.
