طراحی روف گاردن در سالیان اخیر و در کشور ایران مورد استقبال فراوانی قرار گرفته است. روف گاردن و یا همان باغ در پشت بام یکی از پروژه هایی است که افراد در زمان ساختن ساختمان خود و یا حتی بعد از چندین سال استفاده از آن امکان انجام آن را دارند. روف گاردن اولین بار در کشور آلمان طراحی شد و به اجرا درآمد. بعد از آن سایر کشورها نیز شروع به انجام این پروژه ساخت و ساز کردند. تا جایی که امروزه در اکثر شهرهای جهان علی‌الخصوص در شهرهای بزرگ و آلوده، ساختن و استفاده از آن امری عادی شده است. روف گاردن بر روی سطح صاف ساخته می‌شود؛ و اجرای آن در سطح‌های شیب‌دار مرسوم نیست. در زمان طراحی روف گاردن اصلی‌ترین موضوع توجه به عایق‌سازی و ایزولاسیون آن است. از سوی دیگر استفاده از مصالح ویژه برای زیر ساختن این بام‌های سبز، که لازم است از نوع کاملا سبک باشند، بسیار حائز اهمیت است.
دلایل و نکات ساخت و استفاده از روف گاردن
دلایل استفاده از روف گاردن متعدد هستند. برخی از مهمترین این دلایل شامل ایجاد محیط آرام و سبز در ساختمان‌ها، ایجاد عایق دمایی، تولید اکسیژن و استفاده از فضای سبز در طول زمان کار در صورت وجود مبلمان اداری مناسب فضای باز و در ساختمانهای شهری با هدف تاثیر مثبت بر روحیه ساکنان آپارتمان و یا کارکنان شرکت‌ها است. نکته‌های مهم در طراحی روف گاردن، از مرحله اول که طراحی نقشه آن است؛ تا آخرین مرحله، شامل موارد زیر هستند:
- بررسی قدرت و میزان تحمل سقف، سیستم آبیاری و انتخاب نوع گیاهان در طراحی روف گاردن مواردی ضروری هستند.
- استفاده از شیشه به جای دیوار و ایجاد حریم خصوصی، استفاده از مبلمان و چیدمان متمایزکننده
- انتخاب رنگ‌بندی مناسب فضاهایی با کارکرد متفاوت
- انتقال سبک طراحی دکوراسیون اداری به فضایی سبز در همان ساختمان، از طریق استفاده از انواع پارتیشن اداری که اصولا نوع شیشه‌ای آنها بیشتر استفاده می‌شود. همچنین استفاده از مبلمان اداری، شامل میز اداری و صندلی اداری در بام‌های برج‌هایی که شرکت‌ها در آن قرار دارند.
- ترکیب نمای این وسایل با فضای سبز خاصی که در روف گاردن وجود دارد؛ دلایلی هستند که موجب تبدیل آن به سازه‌ای خاص می‌شوند.
انواع روف گاردن و محل اجرای طرحهای مختلف آن
برای طراحی، ساخت و اجرای هر پروژه روف گاردن، نکاتی وجود دارند که باید به‌صورت تخصصی در نظر گرفته شوند. انتخاب نوع گیاهان مورد استفاده در روف گاردن یکی از این نکته‌ها است. باید توجه داشت که چه گیاهانی انتخاب شوند تا در برابر نور خورشید، باد و طوفان مقاوم باشند. نکات طراحی برخی انواع بام سبز و روف گاردن به شرح زیر هستند:
-
طراحی و ساختن روف گاردن مسقف
طراحی روف گاردن مسقف می‌تواند یکی از نقاط مثبت در ساخت آن باشد. چون این امکان را ایجاد می‌کند که به‌راحتی در هر نوع آب و هوایی از این امکان استفاده شود. این فضا به عنوان یک فضای سبز ارتقاء‌دهنده کیفیت زندگی در شهرها، نیاز به رعایت برخی نکات دارد که مهمترین آنها عبارت هستند از انتخاب محلی مناسب که دارای نور خوب و دسترسی آسان است. استفاده از مصالح مناسب و طراحی قابل انعطاف برای استفاده‌های مختلف مانند جشن، خوردن صبحانه، استراحت بعد از ظهر و….
-
طراحی و ساختن روف گاردن مدرن
روف گاردن مدرن عموما در ساختمانهای شهرهای بزرگ که از نظر فضای سبز محدودیت دارند، به‌عنوان جایی برای تفریح ساکنین طراحی می‌شود و دارای پویایی زیادی است. در این مدل فضاهای ورزشی، سالن های تفریحی و حتی استخر نیز گاهی وجود دارد. این نوع از روف گاردن‌ها عموما دارای وسایل نورپردازی حرفه‌ای و تکنولوژی پیشرفته هستند؛ و ظاهری جذاب و مدرن دارند. همچنین در طراحی آن به نظرات تخصصی ارزش داده می‌شود؛ و برای گرمایش در فصل سرد از وسایل گرمایشی با کارایی بالا استفاده می‌شود. باید به این نکته توجه کرد که عموما روف گاردن‌ها به سبک مدرن طراحی و اجرا می‌شوند. اما در مواردی طراحی آنها به سبک کلاسیک نیز امکان پذیر است.
-
طراحی و اجرا و ساختن روف گاردن کلاسیک
روف گاردن کلاسیک اغلب در ساختمان‌هایی اجرا می شود که طراحی نما و فضای داخلی آن بر اساس معماری کلاسیک پایه‌ریزی شده است. بنابراین ایجاد این تناسب در طراحی و اجرای روف گاردن می‌تواند بسیار قابل توجه باشد و زیبایی کل ساختمان را دو چندان کند. در طراحی روف گاردن کلاسیک توجه به شاخصه‌های معماری کلاسیک، نوع متریال مصرفی و نوع جانمایی ملزومات تعیین‌کننده است. روف گاردن کلاسیک به‌عنوان یک سبک سنتی بر روی تراس‌های ساختمان‌ها به کار می‌رود. هدف از ساخت این نوع روف گاردن، به دست آوردن یک باغ آرام و شاداب در کنار سازه‌های لوکس و تجملی است.
-
طراحی، اجرا و ساختن روف گاردن سنتی
طراحی روف گاردن سنتی برای بسیاری از افراد قابل توجه است. بسیاری افراد ترجیح میدهند به جای داشتن روف گاردنی با سبک کلاسیک و لوکس و یا در سبک مدرنیته، از راه سوم یعنی سبک سنتی استفاده کنند. استفاده از تخت‌های چوبی، المان‌های اصیل ایرانی و حتی ایجاد باغ ایرانی در فضای روف گاردنشان می‌تواند جذابیت خاصی برای آنها ایجاد نماید.
-
طراحی روف گاردن کوچک
در یک روف گاردن کوچک، پیروی از چند اصل کلیدی هنگام طراحی کمک می‌کند تا روف گاردن شما بزرگ‌تر به نظر برسد و کمتر به هم ریخته شود. انتخاب طرحهای رنگی، چیدن گیاهانی که ماه‌ها گل میدهند، استفاده از مبلمان مناسب، در کنار استفاده از ترفندهای ویژه طراحی مانند تکرار یا اضافه کردن نقاط کانونی، همگی تاثیر زیادی در این زمینه دارند. برای بودجه‌های محدود، استفاده از سنگ ریزه به‌جای سنگفرش یا چمن، توصیه می‌شود.
-
طراحی روف گاردن رستوران
ایجاد یک روف گاردن عالی برای رستوران، تجربه‌ای خاص برای مشتریان و کارکنان به وجود می‌آورد. هوای تازه، مناظر خیره‌کننده و فضای منحصربه‌فرد، رستوران‌های دارای روف گاردن را متمایز می‌کند. توجه به این موضوع مهم است که تمام مبلمان، رنگ‌ها، بافت و نور را باید در نظر بگیرید. برای ایجاد یک نقطه کانونی، اضافه کردن یک شومینه بزرگ یا یک دیوار منحصربه‌فرد می‌تواند مناسب باشد؛ و یک رستوران دارای روف گاردن را از بقیه متمایز کند.
-
برآورد هزینه طراحی روف گاردن
هزینه طراحی روف گاردن به عوامل مختلفی مانند سبک مورد نظر فرد برای طراحی و یا عوامل دیگری مانند متراژ کار، نیازهای کارفرما و نوع روف گاردن مانند مسقف یا غیرمسقف بودن بستگی دارد. در نتیجه در ابتدای امر باید نیازهای فرد متقاضی به‌طور کامل بررسی شود تا بتوان برآورد اولیه برای طراحی یک روف گاردن برای آن فرد را انجام داد. نکته قابل توجه آن است که در برآوردهای اولیه نمی‌توان میزان جزئیات مدنظر را محاسبه کرد. در نتیجه تنها هزینه طراحی در این مرحله قابل برآورد است.
نحوه اجرای طرح روف گاردن
نحوه اجرای روف گاردن بستگی به نیازهای سفارش‌دهنده و کارفرما دارد. بدین معنی که در ابتدای امر باید بدانیم کارفرما چه نیازها و خواسته‌هایی دارد و چه طرحی دقیقا مدنظر دارد. پس از بررسی این مورد می‌توان به نحوه اجرای آن رجوع کرد. به‌طور مثال اگر در روف گاردن آب‌نما وجود داشته باشد؛ باید در ابتدا زیرسازیهای لازم آن انجام شود. زیرسازی‌‌هایی از قبیل عایق‌بندی و لوله‌کشی. این امر برای تمام موارد لازم و حیاتی است. مواردی همچون ایجاد شومینه و آب‌نما در این فضاهای سبز، نیازمند زیرسازیهای ضروری و دقیق است. به همین دلیل در ابتدای امر برای اجرایی شدن طرح روف گاردن باید از قبل این زیرسازی‌ها انجام شده باشند؛ و سپس به ادامه مراحل اجرایی برسیم.
ایده‌ها و نکات خاص برای طراحی روف گاردن
برای طراحی روف گاردن می‌توان از ایده های زیادی استفاده کرد. استفاده از پوشش گیاهی برای طراحی روف گاردن می‌تواند ایده بسیار خوبی باشد. ایده دیگر این است که چند گلدان را روی پشت بام قرار دهید؛ سپس در فضای روف گاردن باغی پر از بوته و گل رنگارنگ ایجاد کنید. برای جذابیت بیشتر در فضای بام سبز می‌توانید از آلاچیق و آب‌نما استفاده کنید. برای طراحی داخلی روف گاردن از گیاهان مناسب فضای بام سبز استفاده کنید. طراحی نورپردازی روف گاردن نیز اهمیت دارد؛ و بهتر است که برای روشنایی بام سبز از چراغ‌های ایستاده و دیواری یا سقفی استفاده شود.
روف گاردن براساس طرحهای پیچیده طراحی نمی‌شود؛ و از به کار بردن متریال سنگینی که باعث ایجاد وزن و اضافه بار روی این سازه می‌شوند اجتناب می‌شود. استخر در روف‌گاردن باعث می‌شود بار و فشار زیادی بر سازه وارد شود. بنابراین ضرورت دارد که هنگام طراحی روف گاردن، مقدار بار ناشی از استخر روی بام به‌دقت محاسبه و سپس اقدام شود.
به‌طور کلی روف گاردن که با نام سقف سبز، بام گیاهی و امثال آن شناخته می‌شود؛ سازه مدرنی است که امروزه به دلیل نبودن امکان و کاهش ساخت و ساز خانه‌های ویلایی و افزایش ساختمان و برج‌های چند طبقه در شهرها، در بام‌ها اجرا می‌شود. از این طریق طبیعت در زندگی افراد ساکن در ساختمان تا حدی نمود پیدا می‌کند. برای سبزپوش کردن بام باید از گیاهانی استفاده شود؛ که در مقابل شرایط سخت بام ها مانند کم آبی، یخ زدگی، طوفان و…، مقاومت کافی داشته باشند.
